Venezuela ve Guyana arasında uzun süredir devam eden toprak anlaşmazlığı, Venezuela’nın savaş ve ilhak tehditleri arasında büyümeye devam ediyor…
Söz konusu alan, Esequibo nehri çevresindeki 160,000 kilometrekarelik, çoğunlukla ormanlık olan sınır bölgesi ve büyük petrol ve gaz keşiflerinin yapıldığı bir açık deniz alanıdır.
İki ülke arasında, yaklaşık 160 bin kilometre büyüklüğündeki bölgeyle ilgili uyuşmazlık, Guyana’nın 1831-1966’da Birleşik Krallık (BK) sömürgesi olduğu döneme dayanıyor. Söz konusu ihtilaflı bölge Guyana’nın neredeyse üçte ikisine denk geliyor.
Venezuela, BK’nin Britanya Guyanası için çizdiği sınırları kabul etmeyerek, Esequibo’nun kendi toprağı olduğunu savunup ilk hak iddiasını 1841’de ortaya attı.
BK ve Venezuela arasında yürütülen diplomatik süreçte anlaşma sağlanamayınca, bölgeye ilişkin talep 1897’de mahkemeye götürüldü.
Paris’teki tahkim mahkemesinin 1899’da açıkladığı kararda, Esequibo Nehri’nin de yer aldığı bölgenin büyük kısmının Britanya Guyanası’na ait olduğu bildirildi.
Venezuela ise Guyana’nın bağımsızlık kazanmasına yakın 1962’de konuyu tekrar gündeme getirerek Esequibo üzerindeki hak iddiasını tekrarladı.
1966’da bağımsızlığını kazanan ve 1970’te cumhuriyeti ilan ederek İngiliz Milletler Topluluğu’na giren Guyana ise bölgenin kendisine ait olduğunu savundu.
Esequibo’nun kara bölgesi büyük ölçüde gelişmemiş bir orman olmasına rağmen, son yıllarda yakınlarda önemli ham petrol ve gaz keşifleri yapılmış ve Guyana dünya petrol üreticileri arasına girmiştir.
Şu anda günde yaklaşık 400.000 varil (bpd) petrol ve gaz üretilmektedir ve 2027 yılına kadar 1 milyon bpd’nin üzerine çıkması beklenmektedir.
Bu durum Guyana’nın ekonomisini keskin bir şekilde canlandırdı ve önümüzdeki yıllarda ülke için büyük bir gelir vaat ediyor
Venezuela dünyanın en büyük ham petrol rezervlerine ve devasa doğal gaz yataklarına sahip olmasına rağmen, ABD yaptırımları ve bozulan altyapı nedeniyle son yıllarda üretimi önemli ölçüde düştü.
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro yaptığı açıklamada, devlet petrol şirketi PDVSA ve devlet demir-çelik üreticisi CVG’nin tartışmalı bölge için bölümler oluşturmasıyla birlikte Esequibo’da petrol aramalarına izin vereceğini söyledi.
Maduro’nun Venezuela için hangi açık deniz alanlarını talep ettiği tam olarak belli değil, ancak Guyana açıklarında halihazırda faaliyet gösteren tüm şirketlerin ayrılmak için üç ay süresi olduğunu söyledi.
Venezuela Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamadaysa “Durum şimdilik silahlı bir çatışmaya dönüşmeyecek ancak Esequibo’nun geliştirilmesi için yürütülecek faaliyetlerde kullanılacak bir lojistik üs inşa edileceğini” açıkladı.
Her iki ülkeyle sınıra sahip Brezilya da tartışmalı bölge yakınındaki askeri birliklerin güçlendirildiğini bildirdi.
Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali yaptığı açıklamada Maduro’nun önerilen petrol geliştirme çalışmaları hakkındaki söylemlerini Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Adalet Divanına (UAD) bildireceklerini ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile görüştüğünü söyledi.
Ülkesinin silahlı kuvvetlerinin teyakkuzda olduğunu sözlerine ekleyen Ali, Venezuela’nın kendisini “Yasadışı ulus” ilan ettiğini ve UAD kararlarını açıkça hiçe saydığını açıkladı.
Her iki ülkeyle sınıra sahip Brezilya da tartışmalı bölge yakınındaki askeri birliklerin güçlendirildiğini bildirdi…